ایزو و 5S در مدیریت منابع انسانی (HR) نقش مهم و مکمل دارند؛ زیرا هر دو نظام به استانداردسازی، بهبود مستمر، نظم محیط کاری و افزایش بهره‌وری کارکنان کمک می‌کنند. در این زمینه، منابع انسانی هم به‌عنوان واحد پشتیبان برای اجرای این سیستم‌ها و هم به‌عنوان مخاطب اصلی در بهبود فرهنگ سازمانی و انضباط کاری شناخته می‌شود.
در ادامه، نقش و تأثیر ایزو و فایو اس را در مدیریت منابع انسانی به تفکیک بررسی می‌کنیم:
—
✅ نقش و کاربرد ایزو در مدیریت منابع انسانی
۱. ایزو ۹۰۰۱ – سیستم مدیریت کیفیت
بند ۷.۱.۲ (افراد): تأکید بر داشتن افراد شایسته برای اجرای فرآیندهای با کیفیت
**بند ۷.۲ (صلاحیت): الزام به تعیین صلاحیت، آموزش، و ارزیابی عملکرد کارکنان
بند ۷.۳ (آگاهی): اطمینان از آگاهی کارکنان نسبت به خط‌مشی کیفیت، اهداف، نقش‌ها و پیامدها
مستندسازی: نیاز به ثبت سوابق آموزشی، ارزیابی عملکرد و مدارک شایستگی منابع انسانی
2. نقش منابع انسانی در نگهداری سیستم ایزو
تهیه و نگهداری برنامه‌های آموزشی برای پرسنل در زمینه‌های ایزو، ایمنی، کیفیت و بهداشت
هماهنگی در برگزاری ممیزی‌های داخلی و پیگیری آموزش عدم انطباق‌ها
برنامه‌ریزی برای توسعه منابع انسانی بر اساس نتایج تحلیل شکاف شایستگی
3. ایزو ۴۵۰۰۱ – ایمنی و بهداشت شغلی
شناسایی خطرات انسانی، ارزیابی ریسک‌های روانی و جسمی در محیط کار
**تدوین دستورالعمل‌های ارگونومی، رفتار ایمن، استفاده از PPE
مشارکت فعال کارکنان در بهبود ایمنی
—
✅ نقش و کاربرد 5S در مدیریت منابع انسانی
۱. ایجاد فرهنگ انضباط کاری (Shitsuke)
یکی از ارکان کلیدی منابع انسانی، ایجاد فرهنگ سازمانی منظم، دقیق و مسئولانه است.
**اصل پنجم 5S یعنی “نظم شخصی و انضباط رفتاری” دقیقا در این حوزه مؤثر است.
2. استانداردسازی محیط اداری و فرآیندهای HR
بایگانی فیزیکی و دیجیتال پرونده‌های پرسنلی بر اساس اصل Seiton (نظم‌دهی)
**حذف مدارک زائد و بروزرسانی مستندات با اصل Seiri (ساماندهی)
پاکیزگی محیط منابع انسانی، بایگانی‌ها، کمدها، و فضای انتظار با اصل Seiso (پاکیزه‌سازی)
طراحی فرم‌های استاندارد ارزیابی، درخواست مرخصی، جذب، آموزش و… طبق اصل Seiketsu (استانداردسازی)
3. افزایش رضایت کارکنان
محیط تمیز، شفاف، منظم و بدون هرج‌ومرج باعث ایجاد حس احترام و آرامش در کارمندان می‌شود.
مشارکت در فعالیت‌های 5S (مانند روز نظافت اداری یا چالش نظم میز کار) باعث درگیری مثبت کارکنان با محیط کاری می‌شود.
—
✅ تعامل متقابل ایزو و 5S در حوزه منابع انسانی
حوزه ایزو 5S
آموزش کارکنان آموزش سیستم کیفیت و ایمنی آموزش رفتار کاری منظم و فرهنگی
ارزیابی عملکرد تحلیل شکاف مهارت‌ها، شایستگی ارزیابی انضباط، رعایت نظم محیط کار
**محیط کاری ایمنی، بهداشت، دسترس‌پذیری اطلاعات تمیزی، چیدمان اصولی، حذف موارد زائد
اسناد پرسنلی فرم‌های استخدام، مرخصی، ارزیابی نظم در بایگانی و نگهداری سوابق
فرهنگ‌سازی آگاهی از نقش‌ها و پیامدها رفتار خودکنترلی، توجه به جزئیات
—
✅ مثال عملی:
در یک شرکت صنعتی، واحد منابع انسانی با اجرای فایو اس اقدامات زیر را انجام داد:
**بایگانی دیجیتال پرونده‌ها طبق دسته‌بندی کد پرسنلی (Seiton)
حذف فرم‌های قدیمی و بی‌استفاده از بایگانی (Seiri)
**طراحی فرم‌های استخدام و ارزیابی عملکرد به شکل یکپارچه (Seiketsu)
اجرای «روز تمیزی اداری» هر ماه با حضور همه کارکنان (Seiso)
تعریف شاخص انضباط فردی برای ارزیابی پرسنل (Shitsuke)
**هم‌زمان، این واحد از استاندارد ایزو ۹۰۰۱ برای تدوین فرآیند آموزش، ارزیابی شایستگی‌ها و نگهداری سوابق آموزشی استفاده کرد.
—
✅ جمع‌بندی:
در مدیریت منابع انسانی، ایزو ابزار رسمی برای استانداردسازی و ارزیابی شایستگی‌ها است، و 5S ابزار فرهنگی و اجرایی برای بهبود رفتار کاری، نظم محیط و رضایت کارکنان. ترکیب این دو سیستم می‌تواند عملکرد منابع انسانی را به سطحی حرفه‌ای، ساختاریافته و پایدار ارتقا دهد.
بدون دیدگاه