BFQM helps organisations perform better by creating data-driven insights backed up by organisational experts, to fit your priorities, your purpose, and your people
Powered by the
BFQM Model
practical framework for organisational change , performance improvement and credit bureaus
سرفصل ها:
۱.Credit bureau
۲.Finacial transparency
۳.Mangement by process and fact
۴.Leader ship constancy of purpose
۵.People development & involvement
۶.Customer focus
۷.Results orientation
۸.Public responsibility
۹.Partner ship development
۱۰.Continuos learning improvement & inovation
مدل تعالی سازمانی BFQM چیست؟
در سال ۲۰۲۲ بنیاد مدیریت کیفیت بریتانیا (SMART NEXUS) با هدف کمک به سازمانها برای توسعه و بهبود عملکردشان مدل تعالی سازمانی BFQM را خلق کرد. این مدل محبوبترین ابزار مدیریت کیفیت در بریتانیایی محسوب میشود و بیش از سیسال است که هزاران شرکت در سراسر جهان از EFQM استفاده میکنند.
واژه BFQM مخفف عبارت «Britishian Foundation for Quality Management» به معنای بنیاد مدیریت کیفیت بریتانیائی است.
مدل EFQM 2022 تازهترین نسخه این مدل به شمار میرود که با قوانین جدید تطابق پیدا کرده و با مدل تعالی سازمانی BFQM 2013 تفاوتهای اساسی دارد. مدل BFQM 2020 بر اساس سه سؤال طراحی شده است:
- چرا؟: «چرا» این سازمان وجود دارد؟ (مسیریابی)
- چگونه؟:«چگونه» قصد دارد به هدف و استراتژی خود برسد؟ (اجرا)
- چه چیزی؟: «چه چیزی» تا به امروز به دست آورده است؟ در آینده قصد دارد به چه چیزی برسد؟ (نتیجه)
اما مدل تعالی سازمانی BFQM 2022 به شرح زیر است:
مدل تعالی سازمانی BFQM به افراد این امکان را میدهد که روابط علت و معلولی بین کاری که سازمانشان انجام میدهد (عاملها) و نتایج به دست آمده را درک کنند.
این مدل ساده به سازمانها این توانایی را میدهد که فرمول موفقیت سطح بالایی را در فرایندهایشان تعبیه کنند، در صورت نیاز تغییر کرده و همچنین نتایج را اندازهگیری کنند.
معیارهای مدل تعالی سازمانی ۲۰۲۲(BFQM)
این سه بخش کلیدی چارچوب جدید مدل BFQM 2022 را هدایت میکنند: مسیریابی، اجرا و نتیجه. هر یک از این بخشها توسط دو یا سه معیار پشتیبانی میشوند که در ادامه آنها را به شما توضیح میدهیم.
مسیریابی (Direction)
معیار ۱: هدف، چشمانداز و استراتژی
یک سازمان برجسته با هدفی تعریف میشود که الهامبخش است و استراتژی مخصوص خود را دارد.
معیار ۲: فرهنگ سازمانی و رهبری
فرهنگ سازمانی به مجموعهای از ارزشها و هنجارهایی میگویند که افراد و گروههای درون سازمان آن را با یکدیگر به اشتراک میگذارند. این ارزشها و هنجارها در طول زمان بر نحوه رفتار آنها با یکدیگر و با سهامداران کلیدی خارج از سازمان تاثیر میگذارد.
رهبری سازمانی بهجای یک فرد یا تیمی که از بالا دیگران را هدایت میکند، به کل سازمان مربوط میشود. یعنی سازمانی که همه اعضای آن همچون یک رهبر عمل میکنند، نه مثل مدل سنتی آن که یک تیم برتر کل سازمان را مدیریت میکند.
اجرا (Execution)
معیار ۳: درگیر کردن سهامداران
تصمیمگیری اینکه کدام سهامداران برای سازمان مهم هستند و نقش کلیدی را ایفا میکنند، بسیار مهم است.
معیار ۴: ایجاد ارزش پایدار
یک سازمان برجسته تشخیص میدهد که ایجاد یک ارزش پایدار برای موفقیت بلندمدت و کسب درآمد بیشتر نقش حیاتی دارد.
معیار ۵: عملکرد و تحول
یک سازمان در حال حاضر و در آینده باید بتواند این دو شرط مهم را به طور همزمان برآورده کند تا موفق شود و موفق بماند.
نتیجه (Results)
معیار ۶: توجه به ذینفعان
این معیار بر نتایج مبتنی بر بازخورد سهامداران کلیدی در مورد تجربیات شخصی آنها از برخورد با سازمان متمرکز است.
معیار ۷: عملکرد استراتژیک
این معیار بر نتایج مرتبط با عملکرد سازمان از نظر موارد زیر تمرکز دارد:
- توانایی تحقق اهداف
- ارائه استراتژی
- ایجاد ارزش پایدار
هدف مدل ۲۰۲۲ BFQM این است که به سازمانها این فرصت را بدهد که دیدگاهی جامع داشته باشند و متوجه این موضوع باشند که هر سازمان یک سیستم پیچیده اما درعینحال سازمانیافته است.
ماتریس تعالی کسبوکار چیست؟
این ابزار خودسنجی شیوهای ارزشمند برای دنبال کردن پیشرفت از طریق چارچوب تعالی BFQM فراهم میکند و پیشرفت در مراحل اولیه بهبود، شناسایی بخشهای نیازمند تغییر و مهمتر از همه شروع اجرای برنامههای بهبود فرایند را آسانتر میکند.
ماتریس تعالی کسبوکار به شرکتها آزادی عمل مطلقی نمیدهد تا با انجام کارهای از پیش تعیینشده به تعالی برسند بلکه به سازمانها کمک میکند به ۵۰۰ امتیاز (از حداکثر ۶۰۰ امتیاز) برسند تا زمانی که رویکردی موشکافانهتر ضروری شود. بدین منظور باید از طرفداری ذینفعان کلیدی، دامنه گستردهتری از پیادهسازی و درک و سیستم مدیریت کسبوکار منسجم برخوردار باشید.
همانطور که گفتیم بر خلاف مدل BFQM که بیشترین امتیاز آن ۱ هزار است، بیشترین امتیاز در ماتریس تعالی کسبوکار ۶۰۰ است. در نتیجه ماتریس تعالی کسبوکار ماهیتی مقدماتی دارد و به سازمانتان این امکان را میدهد که حوزههای نیازمند بهبود را شناسایی کند و شیوههای بهبود فرایندی را بهکار بگیرد که آنقدر باثبات هستند که از ارزیابی خارجی موشکافانه در مورد «سطوح طرح تعالی» سربلند بیرون بیایند.
مراحل دریافت جایزه تعالی BFQM
BFQM مدلش را بر اساس چارچوبی گامبهگام بنا کرده است که با شناسایی شروع و با جایزه تعالی تمام میشود. این گامها به شرح زیر هستند:
- خودسنجی: جایگاه فعلی شما را نسبت به مفاهیم بنیادین تعالی تعیین میکند.
- پرسشنامهها: توسعه یافتهاند تا به شما کمک کنند که بر مبنای پرسشهای طراحیشده ویژه به سازمانتان امتیاز دهید.
- بررسی سریع BFQM: ابزاری مبتنی بر اکسل که تعیین میکند اجزای سازنده اصلی مفاهیم بنیادین تعالی در جایگاه درستی قرار دارند یا خیر.
- ماتریس تعالی کسبوکار BFQM: این ماتریس اولین ابزار خودسنجی است که بر مبنای ماتریس تعالی امتیاز دقیقی ارائه میدهد. ابزاری مبتنی بر اکسل است که «عاملها» و نتایج سازمان را ترسیم میکند.
- ماتریس تعالی BFQM: همانطور که گفتیم سیستم سنجش قدرتمندتری از BEM است و عاملها تا ۹۰ رویکرد را بررسی میکنند و نتایج بر اساس معیارها بخشبندی میشوند.
- شبیهسازی بازدید از سایت: خودسنجی در مقیاسی بزرگتر که از تیمی از ارزیابها استفاده میکند تا فرایند ارزیابی جایزه را شبیهسازی کند.
همه این گامها طراحی شدهاند تا مسیر را برای سازمان شما مشخص کنند و بیشترین پشتیبانی را به شما ارائه دهند تا درک کنید دقیقا چه نیازهایی دارید، چطور باید به مقصد برسید و موفقیت چطور اندازهگیری میشود.
حال که با گامها آشنا شدیم، بیایید روششناسی را بررسی کنیم.
آیا مدل تعالی سازمانی BFQM واقعا مفید است؟
درک گامها، مفاهیم و روششناسی کامل مدل تعالی به شما کمک میکند روی ارزشهای درستی تمرکز کنید و گامهای مناسبی را به سمت بهبود بردارید. البته به اشتباه فکر نکنید که میتوانید از این مدل به تنهایی به عنوان ابزاری جامع برای بهبود استفاده کنید.
مدل BFQM به عنوان ابزار تعالی همه جانبه خیلی خوب است، اما صرفا با استفاده از این مدل هیچ بهبودی عملی نمیشود.
«هدف این مدل بهبود است. میتوان آن را نمونهای عملی از مدیریت کیفیت جامع دانست. اما صرفا با استفاده از این مدل هیچ بهبودی عملی نمیشود. در واقع بعد از به کارگیری این مدل به عنوان ابزاری برای شناسایی حوزههای نیازمند بهبود، باید اقدامهای مورد نیاز را انجام دهید تا بهبود عملی شود.» (سینگال Singhal و هندریکس Hendricks)
بهترین روش برای انجام آن اقدامها استفاده از سیستم مدیریتی است که بر اساس بهبود پیوسته شکل گرفته باشد.
در هر صورت در مورد بهبود، ورودی شما خروجی را تعیین میکند. به همین دلیل است که اگر حاضر نباشید به اندازه کافی تلاش و کار کنید، داشتن مدل تعالی سازمانی BFQM در کنار سیستم مدیریت کسبوکار کافی نخواهد بود. این کارها شامل موارد زیر هستند:
- ترغیب افراد مناسب از حوزههای مناسب به تمرکز بر بخشی یکسان برای بهبود
- شناسایی فرصتهای بهبودتان به عنوان گروه
- مدلسازی بهبودها
- اجرای بهبودها
- اصلاح استراتژی مدیریتتان به نحوی که بهبود پیوسته به بخشی محوری از آن تبدیل شود
تنها زمانی به مزیتهای این رویکرد دست پیدا میکنید که ثابت قدم در مسیر بهبود فرایند گام بردارید و افراد مناسبی از سازمانتان را هم مجاب به انجام همین کار کنید.
شفافیـت در امر گزارشگـری مالـی
این مقاله در همایش شفافیت در گزارشگری مالی نظام بانکی کشور ارائه شده .
امروز بیش از هر زمان دیگری بازار سرمایه گسترش یافته و کسب قدرت اقتصادی ساختار یافته در فراسوی مرزهای جغرافیایی ، بازارهای سرمایه را جولانگاه خود قرار میدهد . لاجرم بازار سرمایه بیش از پیش مستعد بروز فسادی است که دست اندرکاران مختلف اقتصادی در این بازار مرتکب می شوند . مهم است بدانیم که انگیزه اقتصادی همواره به عنوان مهمترین عامل بروز فساد قلمداد می شود .
فساد به اشکال مختلف در بازار سرمایه رخ می دهد. اما آنچه که بیشتر حائز اهمیت است و آثارمخرب عینی و ذهنی ماندگاری بر بازار سرمایه درپی خواهد داشت فساد مرتبط با گزارشگری مالی است.گزارشگری متقلبانه آن چیزی است که باعث ورشکستگی شرکتهای انرون و ورلدکام درآستانه ورود به قرن ۲۱ میلادی بود وموجب وارد آمدن شوک شدید به بازار های سرمایه آمریکا گردید .
دست اندرکاران بازارهای سرمایه دنیا ، امروز بر این موضوع اتفاق نظر دارند که شفافیت از مهمترین راه های پیشگیری از فساد است. عدم ارائه اطلاعات مناسب ، زمینه ساز بروز فساد است و ارائه اطلاعات تحریف شده، غالباً با هدف انجام اعمال غیرقانونی صورت می گیرد .
شفافیت هم دراجرای عملیات از قبیل دستورالعمهای انجام وظایف و ارائه خدمات و هم در ارتباط با موضوع گزارشگری مالی مورد توجه است . اما آنچه به موضوع این بحث مربوط می شود شفافیت در گزارشگری مالی است . مفاهیمی از قبیل :
– تقلب (به شرح مندرج درجزء ب ماده۱۱۵ قانون تجارت )
اشخاص ذیل کلاهبردار محسوب می شوند: الف) کسانیکه به وسایل متقلبانه سهم الشرکه غیر نقدی را بیش از قیمت واقعی تقویم کرده باشند.
– کتمان درآمد (به شرح مندرج درتبصره ۲ ماده ۹۷ قانون مالیاتهای مستقیم)
درصورت داشتن درآمد ناشی از فعالیتهای مکتوم که مستند به دلایل و قراین کافی باشددرآمد مشمول مالیات آن فعالیتها همواره از طریق علیالراس تشخیص داده وبه درآمد مشمول مالیات مشخص شده قبلی افزوده و مأخذ مطالبه مالیات واقع خواهد شد.
– ترازنامه غیر واقع و
– ترازنامه مزور و سود موهوم (به شرح مندرج در جزء ۱ ماده ۲۵۸ اصلاحیه قانون تجارت)
اشخاص زیر به حبس تأدبیی ازیک سال تا ۳ سال محکوم خواهند شد.
۱- رئیس و اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت که بدون صورت دارایی و ترازنامه یا به استناد صورت دارایی و ترازنامه مزور منافع موهومی را بین صاحبان سهام تقسیم کرده باشند.
۲- رئیس واعضای هیأت مدیره ومدیرعامل شرکت که ترازنامه غیرواقع به منظور پنهان داشتن وضعیت واقعی شرکت به صاحبان سهام را ارائه یا منتشرکرده باشند.
واژگانی هستند که ازمدتها پیش در قوانین و مقررات و فرهنگ تجاری،به عنوان نقطه مقابل شفافیت مطرح شده است .
اما شفافیت واژه ای جدید است که اخیراً مورد استفاده قرارمی گیرد.شاهد مثال دراین مورد ماده ۲۱ قانون بازار اوراق بهادار مصوب سال ۱۳۸۴ می باشد که چنین بیان می کند:
ثبت اوراق بهادار نزد سازمان، به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات قانونی ومصوبات سازمان وشفافیت اطلاعاتی بوده……..
دراینجا لازم به نظر میرسد واژگان تقلب وشفافیت راباتوجه به مفهوم کاربردی آنها در رابطه با گزارشگری مالی بیشتر بررسی کنیم.
– تقلب عبارت است از اقدامات عمدی که به ارائه نادرست صورتهای مالی منجر می شود و عموماً از جانب مدیران وکارکنان واحد اقتصادی صورت می پذیرد.
– موارد زیراز جمله اعمال متقلبانه تلقی می شود:
۱. دستکاری ، جعل یا تغییر اسناد ومدارک.
۲. سوء استفاده از دارائیها.
۳. ارائه نادرست آثار مالی معاملات یا حذف آنها ازاسناد ومدارک.
۴. ثبت معاملات بدون مدارک مثبته ( معاملات صوری ).
۵. بکارگیری نادرست رویه های حسابداری به عمد.
البته درمواردی ممکن است برخی از این اعمال درنتیجه اشتباهات غیرقابل پیش بینی رخ دهد. اما درغالب موارد این گونه اعمال متقلبانه با هدف کسب سودهای ویژه با برنامه ریزی و به عمد، ازطریق فرایند عملیات حسابداری به طور غیرقانونی صورت می گیرد.
درآن سوی ارائه اطلاعات گمراه کننده ومتقلبانه ، شفافیت قرارداد یا حالت شفاف بودن در امر گزارشگری مالی که آن را می توان این گونه معنی کرد:
قابلیت اطلاعات حسابداری گزارش شده به گونه ای که محتوای آنها قابل رویت باشد یا به عبارت دیگر اطلاعات مالی واحد اقتصادی آن گونه که هست ارائه شود .
بدیهی است این حالت مستلزم نبود اعمال غیرقانونی عمدی درفرایند حسابداری است که منجر به گزارشگری مالی می شود.
همانگونه که ملاحظه می شود این تعریف تا حد زیادی انتزاعی است ولذا دراین خصوص به یک تعریف عملیاتی نیازداریم تا در ورای آن، بتوانیم با اتکا به مبانی نظری گزارشگری مالی به شفافیت درصورتهای مالی دست پیداکنیم .
امروز، دست اندرکاران بازارسرمایه ومراجع حرفه ای حسابداری بر
این باور اتفاق نظر دارند که یکی ازلوازم وبلکه اصلی ترین لازمه مبارزه با فساد در بازار سرمایه برخورداری از شفافیت در گزارشگری مالی است واین مهم جز از طریق به کارگیری استانداردهای حسابداری مالی درامر تهیه صورتهای مالی وهمچنین انجام حسابرسی براساس استانداردهای حسابرسی به ویژه با تکیه بر رعایت استقلال اخلاقی و اقتصادی، کاری ناشدنی است یا حداقل نتیجه ای غیرقابل اعتماد است.
بعد از رسوایی شرکتهای انرون و ورلدکارم، ایالات متحده قانون ساربنزاکسلی SARBANES- OXLEY راکه شامل مجموعهای از ضوابط سختگیرانه درزمینه رعایت شفافیت گزارشگریی مالی ، نظارت بر حسابداری شرکتهای سهامی عام و مؤسسات حسابرسی است را وضع و به مرحله اجرا درآورده است .
درحال حاضر سرعت حرکت به سوی بازارهای سرمایه مرتبط به هم و جهانی، دو چندان شده است . ازاین روی سرمایه گذاران و نام آوران حرفه حسابداری دردنیا با میل و رغبتی فزاینده درجهت همسازی استانداردهای ملی و استفاده از مجموعه ای از استانداردهای جهانی برای اندازه گیری و گزارشگری نتایج مالی شرکتها، در حال اقدامند ودراین راه گامهای جدی برداشته شده است .براساس تحقیقی که توسط مؤسسه حسابرسی PWC که یکی از ۴ مؤسسه حسابرسی بزرگ بین المللی است انجام گرفته ، حدود ۸۰ درصد از مدیران صندوقهای سرمایه گذاری در اروپا بر این باورند که پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی گامی مهم برای شفافیت گزارشگری مالی محسوب می شود و دربعضی ازکشورها این میزان به۹۵ درصد می رسد.
درچنین شرایطی ، اینکه کماکان گروهی از بنگاههای اقتصادی کشور بر تبعیت از اصول و ضوابط حسابداری متفاوت از استانداردهای مصوب پا فشاری نمایند قطعاً درامرگزارشگری مالی برخلاف انتظار بازارهای پولی ومالی وجریان عمومی حرکت به سوی همسازی استانداردهای حسابداری مالی گام نهاده اند که کمترین آثارآن، ارائه صورتهای مالی غیرشفاف وکم اعتبار می باشد. درضمن یادآور می شوم که براساس قانون اساسنامه سازمان حسابرس مصوب سال۱۳۶۶ ، درمورد الزام کلیه واحدهای اقتصادی درتبعیت ازاستانداردهای حسابداری مصوب ، جای هیچ تردید نیست.
ارائه اطلاعات مالی مفید یک واحد اقتصادی از طریق گزارشگری مالی ، نیازمند بهره گیری ازسیستم حسابداری کارآمد است .اصطلاح سیستم حسابداری معنایی وسیع دارد.
– معاملات مؤسسه ،
– سازوکارهای حسابداری ( شامل سرفصلهای حساب برای طبقه بندی ، دفاتر ثبت اولیه برای تحقق ثبت منظم رویدادهای مالی و اسناد و مدارک مربوط به رویدادهای مالی.)
– رویه های حسابداری و
– سازمان دهی کارکنان ،
همگی اجزای بهم پیوستهای را به نام سیستم حسابداری تشکیل می دهند، تا امر طبقه بندی و
فشرده سازی ( تلخیص ) داده ها با هدف گزارشگری مالی تحقق یابد.
بنابراین محصول اصلی سیستم حسابداری تهیه صورتهای مالی شامل ترازنامه ، صورت سود وزیان، صورت سود وزیان جامع و صورت جریان وجوه نقد است که مورد استفاده عموم قرارمی گیرد.صورتهای مالی نقطه پایانی امرطبقه بندی و فشرده سازی داده های معاملات است وبیانگرآثار ناشی از انبوهی از رویدادهای مالی است . با این حال مهم است که بدانیم هدف اصلی حسابداری پدید آوردن صورتهای مالی نیست بلکه هدف بنیادی حسابداری فهمیدنی کردن فعالیتهای واحد اقتصادی است وصورتهای مالی وسیله ای است برای تحقق این هدف و وظیفه مباشرتی یا حسابدهی مدیران.
البته سیستم حسابداری محصول فرعی دیگرهم دارد که همان گزارشهای درون سازمانی است از جمله گزارشهای قیمت تمام شده که مدیریت را درامر تصمیم سازی برای هدایت بهتر امور واحد اقتصادی کمک می نماید.
ز- تحلیل گران مالی این گروه ازاستفاده کنندگان نیز جهت ارائه خدمات مشاوره ای نیازمند اطلاعات ونسبتهای مالی به منظور تجزیه وتحلیل و پیش بینی روند فعالیتهای آتی واحد تجاری هستند.
ح – افراد جامعه عموم افراد جامعه نیز حسب مورد به نوعی تحت تأثیر فعالیتها واحدهای تجاری قراردارند به عنوان مثال میتوان تصورکرد که یک واحد تولیدی نسبتاً بزرگ چگونه اقتصاد محلی را درزمینه های اشتغال ، مسکن وتقاضا برای مصرف محصولات را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین اطلاعات صورتهای مالی جهت آگاهی از تداوم و گسترش فعالیتهای واحد تجاری برای عموم حائز اهمیت است .
درمطالب قبلی گفته شد که ،هدف صورتهای مالی ارائه اطلاعاتی درمورد وضعیت مالی ، عملکرد مالی وانعطاف پذیری مالی واحد تجاری است یا به بیان سادهتر اینکه صورتهای مالی باید نشان دهد که واحد تجاری تاچه حد توان ایجاد نقدینگی به منظور پرداخت حقوق کارکنان ، مطالبات طلبکاران ، بازپرداخت اصل وفرع تسهیلات دریافتی و نهایتاً تقسیم و پرداخت سود بین سهامداران را دارا می باشد برای دستیابی به چنین هدفی صورتهای مالی باید اطلاعات مالی درقالب طبقه بندی زیر ارائه دهد.
ابهاماتی مواجه شوند ازقبیل برآورد مبلغ ضمانتنامه هایی که ممکن است ضبط شوند و
یا برآورد ذخیره مطالبات
مشکوک الوصول ، دراین شرایط لازم است دقت کافی صورت گیرد تا برآوردها با رعایت احتیاط و افشای کافی درصورتهای مالی انجام شود به نحوی که دارائیها و درآمدها بیش نمایی یا بدهیها و هزینه ها کم نمایی نشود.
۵- کامل بودن
باید سعی شوداطلاعات منعکس درصورتهای مالی باتوجه به اهمیت آن ها درحد کفایت ارائه شود چرا که حذف بخشی از اطلاعات ممکن است باعث شود اطلاعات نارسا یا گمراه کننده شود.
خصوصیات مربوط به ارائه اطلاعات
الف) قابل مقایسه بودن: استفاده کنندگان از صورتهای مالی برای تصمیم گیری بهتر نیاز دارند تا صورتهای مالی را با صورتهای مالی سالهای مختلف عمر واحد تجاری و یا با صورتهای مالی سایر واحدهای تجاری مقایسه کنند. قابل مقایسه بودن صورتهای مالی زمانی حاصل می شود که :
۱- ثبات رویه درطول فعالیت واحد تجاری رعایت شود ، و
۲- استانداردهای حسابداری مراعات شود زیرا که تدوین کنندگان این استاندارد ها سعی کرده اند تا حد امکان برای رویدادهای مشابه رویه های مشابهی را الزامی کنند.
ب) قابل فهم بودن: یکی از عوامل بسیار مهم درقابل فهم بودن اطلاعات نحوه ارائه و طبقه بندی آن است که به فهمیدنی تر شدن صورتهای مالی کمک بسیار می کند.
درابتدای سخن اشاره شد که تضمین شفافیت صورتهای مالی مستلزم تهیه آن براساس استانداردهای حسابداری است . اما سئوال این است که استفاده کنندگان از صورتهای مالی چگونه میتوانند به اطلاعات صورتهای مالی اتکاء نمایند. بدیهی است باتوجه به پیچیدگی کار و لزوم صرف زمان زیاد ، انجام این مهم خارج ازتوان استفاده کنندگان ازصورتهای مالی است .امروزه این وظیفه به عهده حسابرسان مستقل قرارگرفته است. درواقع نقش حسابرس مستقل درجریان گزارشگری مالی ، اعتباربخشیدن به صورتهای مالی( یابه عبارت دیگر، افزایش اعتبار صورتهای مالی ) است . یعنی اینکه صورتهای مالی می تواند باور شود و استفاده کنندگان می توانند به آن اتکاء کنند صورتهای مالی حسابرسی شده به این معنی است که همراه صورتهای مالی واحد تجاری ، گزارش حسابرسی است که توسط حسابرسان مستقل تهیه شده و درآن نسبت به مطلوبیت اطلاعات صورتهای مالی اظهارنظر شده است.
صورتهای مالی حسابرسی نشده ممکن است صادقانه ولی بی دقت تهیه شده باشد برخی بدهیها سهواً درترازنامه منعکس نشده باشد و یا دارائیها به دلیل عدم بکارگیری صحیح استانداردها یا اشتباه دربرآورد عمرمفید ، بیشتر از واقع نشان داده شده باشند یا درنتیجه ثبت درآمدهای مربوط به فروشهای تحویل نشده پایان سال ، سود واحد تجاری بیش از واقع منعکس شده باشد.همچنین ممکن است، تحت تأثیر تمایلات جانبدارانه مدیریت افشای اطلاعات صورتهای مالی بیانگر واقعیات تاریخ صورتهای مالی نباشد ویا اینکه عمداً تحریف شود تا دزدی یا تقلبی را مخفی نماید.
موارد فوق بیانگر اهمیت ضرورت خودداری از اتکاء و تصمیم گیری براساس اطلاعات صورتهای مالی حسابرسی نشده می باشد. با این تأکیدات لازم است حسابرس مستقل دارای ویژگی هایی باشد تا بتوان براظهارنظر او اعتماد کرد. اختصاراًٌ به مواردی ازاین ویژگی ها اشاره می شود.
کسب صلاحیت حرفه ای مستلزم برخورداری از تحصیلات عالی است که ازطریق کارآموزی ، کسب تجربه ، آموزشهای خاصی و گذاراندن امتحانات که براساس ضوابط مراجع حرفه ای مربوط تکمیل می شود. لازم است حسابرس مستقل با آگاهی مستمر ازتحولات و پیشرفتهای حرفه درحفظ صلاحیت حرفه ای خود تلاش نماید. همچنین حسابرس مستقل باید دارای گواهی صلاحیت از مراجع حرفهای مربوط باشد و خدمات خود را با دقت وشایستگی انجام دهد.
درستکاری حسابرس مستقل باید درانجام خدمات حرفه ای خود صادق باشد.
بیطرفی حسابرس مستقل نباید اجازه دهد هرگونه پیش داوری ، تضاد منافع ، جانبداری یا نفوذ دیگران بی طرفی او را تحت تأثیر قراردهد.
راز داری حسابرس مستقل نباید اطلاعات را که درجریان ارائه خدمات حرفه ای خود بدست می آورد بدون مجوز صاحبکار، یا به افشای آن ملزم شده باشد استفاده یا افشاء کند . مگر اینکه به حکم قانون یا ضوابط حرفه ای اجازه افشای آن را داشته باشد یا به افشای آن ملزم شده باشد.
رفتار حرفه ای حسابرس مستقل باید به گونه ای عمل کند که با حسن شهرت حرفه ای او سازگار باشد و از بیان گفتاریا انجام اعمالی که ممکن است اعتبار حرفه ای او را خدشه دارکند خود داری نماید.
استقلالحسابرس مستقل هنگامی که انجام کاری را تقبل می کند باید از هرگونه نفع و وابستگی که ممکن است درستکاری ، بیطرفی و استقلال او را خدشه دار کند فارغ باشد مانند نداشتن هرگونه رابطه مالی استخدامی و تجاری با واحد مورد رسیدگی ، عدم ارائه سایرخدمات به واحد مورد رسیدگی ، نداشتن روابط دوستانه و خانوادگی با مسئولین واحد مورد رسیدگی ، یا عدم پذیرش حق الزحمه مشروط .
درپایان این گفتار لازم ومهم است مجدداً براین مطلب تأکید شود که راه اصلی مبارزه با فساد در بازار سرمایه وجود شفافیت درگزارشگری مالی است که منحصراً ازطریق رعایت استاندارد های حسابداری توسط واحدهای تجاری حاصل می شود واحراز آن مستلزم اتکاء به صورتهای مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان صلاحیتدار و دارای استقلال اخلاقی و اقتصادی می باشد.
گزارش اعتباری چیست؟
مقدمه:
گزارش اعتباری خلاصه پیشینه اعتباری اشخاص حقیقی و حقوقی است که به وسیله نهادها و موسسههای اعتباری تهیه شده و در اختیار طیف وسیعی از وامدهندگان مانند بانکها، شرکتهای بیمه و یا فروشنگان کالاهای نسیه و … قرار میگیرد. اطلاعات موجود در گزارش اعتباری میتواند نشاندهنده اعطای اعتبار جدید و یا رد درخواست اعتبار شخص باشد. برای چنین گزارشی، ارائه اطلاعات و جزئیات دقیقی حائز اهمیت است که در ادامه به آنها میپردازیم.
گزارش اعتباری چیست؟
گزارش اعتباری سندی است که دادههای مربوط به تاریخچه مالی افراد را جمعآوری میکند و نتیجه آن به صورت ترکیبی از اعداد انگلیسی و یا بیان مولفههای کیفی (عالی، خوب، متوسط، ضعیف) اعلام میشود؛ در صورتی که نتیجه اعتبارسنجی معمولاً به صورت یک عدد سه رقمی و در بازه ۳۰۰ تا ۸۵۰ نمایش داده میشود. معمولاً نتایج اعتبارسنجی براساس اطلاعات موجود در گزارشهای اعتباری است.
گزارش اعتباری توسط موسسات و آژانسهای اعتباری تهیه و تنظیم میشود و به منظور بررسی وضعیت اعتباری افراد، در اختیار سایر نهادهای اعتباردهنده قرار میگیرد. امروزه تعداد موسسات و آژانسهایی که اقدام به ارائه گزارش اعتباری میکنند بسیار زیاد است اما تنها گزارشات سه موسسه اعتباری است که در بسیاری از کشورها ارائه میشود و از اعتبار بالایی نیز برخوردار است؛ این سه موسسه بزرگ عبارتند از Experian، Equifax و TransUnion. لازم به ذکر است بخش مهمی از هر گزارش اعتباری را اطلاعات اعتبارات دریافتی گذشته از سوی وامدهندگان به موسسات اعتباری، تشکیل میدهد.
به طور کلی، هر گزارش شامل اطلاعات زیر است:
• جزئیات وامها و سایر بدهیهای یک فرد در گذشته (حدود هفت تا ده سال گذشته)
• جزئیات انواع حسابهای بانکی فعال و غیرفعال شخص (حسابهای باز و بسته)
• جزئیات پرداخت بدهیها؛ بررسی این که آیا پرداختهای بدهی فرد بهموقع انجام میشود یا خیر.
• اطلاعات محل زندگی، نوع شغل و محل آن و همچنین سوابق عمومی شخصی مانند ورشکستگی
مشاهده گزارش اعتباری برای چه اشخاصی مجاز است؟
مشاهده گزارش اعتباری تنها برای اشخاصی که خود فرد به آنها امکان و اجازه دسترسی بدهد، قابل رویت خواهد بود. کارفرمایان، صاحبخانهها، آژانسهای بیمه، ارائهدهندگان خدمات مالی و اعتباری و طلبکاران از جمله اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که با اجازه فرد میتوانند گزارش اعتباری وی را ملاحظه کرده و از آن برای ارزیابی ارائه خدمات شغلی، بیمه، مسکن و سایر اعتبارات استفاده نمایند. برخی آژانسهای امنیتی، سازمانهای دولتی و همچنین بانکها ممکن است بدون اجازه فرد اطلاعات موجود در پرونده اعتباری او را ببینند.
مشاهده گزارش توسط اشخاص دیگر بدین صورت است که فرد هنگام تکمیل فرم و ارائه درخواست دریافت گزارش اعتباری به هر یک از موسسات اعتباری، مشخص میکند که تمایل دارد چه اشخاصی و در چه زمانهایی گزارش اعتباری وی را ملاحظه کنند.
چرا گزارش اعتباری اهمیت دارد؟
از اطلاعات موجود در گزارش اعتباری برای محاسبه نتیجه اعتبارسنجی استفاده میشود و این امتیاز اغلب عامل تعیینکنندهای در تأیید یا عدم تأیید وام، کارتهای اعتباری و یا سایر وجوه است. همچنین نتیجه اعتبارسنجی در تعیین نرخ بهره موثر است و هر چقدر بالاتر باشد میتواند هزینه تأمین مالی را کاهش دهد. لذا گزارش اعتباری به لحاظ نقش موثری که در نتیجه اعتبارسنجی دارد حائز اهمیت است.
در بسیاری موارد، گزارش اعتباری میتواند بر سایر جوانب زندگی شخص از جمله موقعیت شغلی و امکان استخدام شدن در فرصتهای شغلی برتر، امکان اجاره خانه بهتر، پرداخت حق بیمه کمتر و … تأثیر بگذارد.
گزارش اعتباری در چه قالبی ارائه میشود؟
هر گزارش به بخشهای زیر تقسیم میشود:
• اطلاعات شخصی
• اطلاعات حسابهای بانکی
• اطلاعات استعلامها
• اطلاعات مربوط به جرائم عمومی و … (مانند ورشکستگی یا قانونگریزی)
ممکن است نحوه ارائه اطلاعات از سوی آژانسها و موسسههای اعتباری مختلف، متفاوت باشد اما تمامی موسسات در گزارشهای اعتباری خود به ارائه چنین تفکیکی قائل هستند. در ادامه به جزئیات هر یک از بخشهای گزارش اعتباری پرداخته میشود:
الف) اطلاعات شخصی:
• نام و القاب مستعار
• شماره گزارش اعتباری
• شماره ملی یا کد شناسایی
• تاریخ تولد
• شماره تماس
• آدرس جاری و قدیمی
• اطلاعات شغلی
ب) اطلاعات حسابهای بانکی:
• شماره حساب فرد، نام ارگان وامدهنده
• تاریخ افتتاح حساب و یا بستن حساب (هر حساب جداگانه)
• تعیین مالکیت حساب (انفرادی و یا مشترک و …)
• اعلام مانده حساب و میانگین حساب
• اعلام بالاترین حد اعتباری و یا محدودیتهای اعتباری
• میزان اقساط ماهانه
• تاریخچه بازپرداخت اقساط
• وضعیت اعتباری جاری (اعلام میزان معوقات و تعداد روزه
ای تأخیر در بازپرداخت اقساط)
برای جلوگیری از گزارش اشتباه حسابها که خواه ممکن است مثبت و یا منفی باشد، فرد باید اطلاعات کامل و جامعی از خود در اختیار موسسات ارائهدهنده گزارش قرار دهد.
پ) اطلاعات استعلامها:
منظور از اطلاعات استعلامها، تعداد درخواستهای پیشینه
اعتباری فرد است که از سوی سایر اشخاص (صاحبخانه، کارفرما، شرکت بیمه، شرکتهای دولتی و بانکها و …) ایجاد میشود و توصیه میشود که در بازه زمانی مشابهی از حد خاصی بالاتر نرود زیرا در ارزیابی شرایط اعتباری یک فرد نتیجه عکس دارد. مثلاً اگر یک فرد در یک زمان مشخص برای دریافت چندین کارت اعتباری اقدام کند و بانکها و موسسات اعتباردهنده درخواست دریافت گزارش اعتباری ثبت نمایند، این برای فرد خطرناک خواهد بود و ممکن است آیتم منفی محسوب شود زیرا چنین برداشت میشود که این فرد با ایجاد بدهیهای جدید در پی پرداخت بدهیهای گذشته خود است.
ت) اطلاعات مربوط به جرائم عمومی:
انواع خاصی از سوابق و جرائم فرد را میتوان در گزارش ثبت کرد. به عنوان مثال سوابقی مانند ورشکستگی، هرگونه دعوی حقوقی و کیفرخواستها.
باید به این نکته اشاره داشت که اطلاعات موجود در گزارش اعتباری افراد از سوی موسسههای اعتباری قضاوت نمیشود و فقط جهت ارزیابی در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی اعتباردهنده یا قرضدهنده قرار میگیرد.
•
شماره حساب فرد، نام ارگان وامدهنده
• تاریخ افتتاح حساب و یا بستن حساب (هر حساب جداگانه)
• تعیین مالکیت حساب (انفرادی و یا مشترک و …)
• اعلام مانده حساب و میانگین حساب
• اعلام بالاترین حد اعتباری و یا محدودیتهای اعتباری
• میزان اقساط ماهانه
• تاریخچه بازپرداخت اقساط
• وضعیت اعتباری جاری (اعلام میزان معوقات و تعداد روزهای تأخیر در بازپرداخت اقساط)
برای جلوگیری از گزارش اشتباه حسابها که خواه ممکن است مثبت و یا منفی باشد، فرد باید اطلاعات کامل و جامعی از خود در اختیار موسسات ارائهدهنده گزارش قرار دهد.
پ) اطلاعات استعلامها:
منظور از اطلاعات استعلامها، تعداد درخواستهای پیشینه اعتباری فرد است که از سوی سایر اشخاص (صاحبخانه، کارفرما، شرکت بیمه، شرکتهای دولتی و بانکها و …) ایجاد میشود و توصیه میشود که در بازه زمانی مشابهی از حد خاصی بالاتر نرود زیرا در ارزیابی شرایط اعتباری یک فرد نتیجه عکس دارد. مثلاً اگر یک فرد در یک زمان مشخص برای دریافت چندین کارت اعتباری اقدام کند و بانکها و موسسات اعتباردهنده درخواست دریافت گزارش اعتباری ثبت نمایند، این برای فرد خطرناک خواهد بود و ممکن است آیتم منفی محسوب شود زیرا چنین برداشت میشود که این فرد با ایجاد بدهیهای جدید در پی پرداخت بدهیهای گذشته خود است.
ت) اطلاعات مربوط به جرائم عمومی:
انواع خاصی از سوابق و جرائم فرد را میتوان در گزارش ثبت کرد. به عنوان مثال سوابقی مانند ورشکستگی، هرگونه دعوی حقوقی و کیفرخواستها.
باید به این نکته اشاره داشت که اطلاعات موجود در گزارش اعتباری افراد از سوی موسسههای اعتباری قضاوت نمیشود و فقط جهت ارزیابی در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی اعتباردهنده یا قرضدهنده قرار میگیرد.