بند ۴ استاندارد ISO 9001:2015 یکی از پایه‌ای‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های این استاندارد است و با عنوان:
“بند ۴ – زمینه سازمان (Context of the Organization)”
شناخته می‌شود. این بند، پایه و شالوده‌ای است که سیستم مدیریت کیفیت (QMS) باید روی آن بنا شود. در ادامه به بررسی جزئیات، الزامات و اهمیت این بند می‌پردازیم:
—
جزئیات بند ۴ استاندارد ISO 9001
۴-۱: درک سازمان و زمینه آن
سازمان باید عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر اهداف و جهت‌گیری استراتژیک خود را شناسایی کند.
مثال‌ها: شرایط اقتصادی، رقبا، فناوری، فرهنگ سازمانی، قوانین و…
> هدف: اطمینان از اینکه QMS با محیط واقعی کسب‌وکار هماهنگ است.
—
۴-۲: درک نیازها و انتظارات ذی‌نفعان
سازمان باید طرف‌های مرتبط (Stakeholders) را شناسایی کرده و نیازها و انتظارات آن‌ها را تحلیل کند.
ذی‌نفعان شامل: مشتریان، کارکنان، تأمین‌کنندگان، سهام‌داران، نهادهای نظارتی، جامعه و…
> هدف: افزایش رضایت ذی‌نفعان و پیشگیری از ریسک‌های ناشی از نادیده‌گرفتن آن‌ها.
—
۴-۳: تعیین دامنه سیستم مدیریت کیفیت
باید مشخص شود سیستم مدیریت کیفیت در چه بخش‌هایی از سازمان اعمال می‌شود.
شامل: محصولات، خدمات، سایت‌ها، فعالیت‌ها و مرزهای سیستم
> هدف: تعیین شفاف محدوده کاری QMS و حذف سردرگمی در پیاده‌سازی.
—
۴-۴: سیستم مدیریت کیفیت و فرآیندهای آن
سازمان باید فرآیندهای موردنیاز برای QMS را تعریف، مستندسازی و پیاده‌سازی کند.
این شامل:
تعیین ورودی‌ها و خروجی‌ها
تعیین دنباله و تعامل فرآیندها
معیارهای اندازه‌گیری عملکرد
منابع موردنیاز
مسئولیت‌ها و ریسک‌ها
> هدف: طراحی یک سیستم فرآیندمحور و قابل‌کنترل که مبتنی بر بهبود مستمر باشد.
—
اهمیت بند ۴ در پیاده‌سازی سیستم مدیریت کیفیت
—
در عمل چگونه این بند اجرا می‌شود؟
انجام تحلیل SWOT و PESTEL برای شناسایی عوامل زمینه‌ای
لیست‌کردن ذی‌نفعان و تحلیل نیازهای آنان
نگارش دامنه QMS به‌صورت مستند (در سیاست کیفیت یا راهنمای کیفیت)
تهیه نقشه فرآیندها (Process Map) یا فلوچارت‌ها
تعیین شاخص‌ها و مسئول فرآیندها
بدون دیدگاه