در این آموزش، به‌صورت گام‌به‌گام و کامل با شیوه پیاده‌سازی سیستم 5S در سازمان آشنا می‌شوید، به‌گونه‌ای که این فرآیند با الزامات استانداردهای ایزو (به‌ویژه ISO 9001) هم‌راستا و هماهنگ باشد. این رویکرد باعث می‌شود هم بهره‌وری عملیاتی افزایش یابد و هم زیرساخت لازم برای ممیزی و نگهداری گواهینامه ایزو فراهم گردد.
—
✅ مقدمه: چرا 5S با ایزو؟
5S محیط کاری را منظم، تمیز و استاندارد می‌کند
ایزو چارچوبی برای مدیریت فرآیندها، کیفیت و بهبود مستمر ارائه می‌دهد
اجرای 5S، پیاده‌سازی ایزو را ساده‌تر، سریع‌تر و موفق‌تر می‌سازد
—
🔷 مرحله اول: برنامه‌ریزی و آمادگی
🎯 اهداف:
تعیین دامنه اجرا (یک واحد، خط تولید یا کل سازمان)
انتخاب تیم اجرایی 5S (مدیر، مسئول واحد، نماینده ایزو)
هماهنگی با مسئول سیستم مدیریت کیفیت (ISO)
🔧 هم‌راستا با ایزو:
طبق بند ۵.۳ و ۷.۱ ایزو ۹۰۰۱، مسئولیت‌ها و منابع باید تعریف شوند
فرآیند 5S باید در نقشه فرآیندی سازمان و طرح کیفیت گنجانده شود
—
🔷 مرحله دوم: آموزش کارکنان
📘 محتوای آموزشی:
آشنایی با مفهوم و مراحل 5S
آموزش مهارت‌های دیداری (تشخیص بی‌نظمی، چیدمان بهینه)
نقش کارکنان در حفظ و نگهداری سیستم
📎 مستندات ایزویی مرتبط:
برنامه آموزش (مطابق بند ۷.۲ ایزو ۹۰۰۱)
سوابق حضور و اثربخشی آموزش‌ها
—
🔷 مرحله سوم: اجرای پنج مرحله 5S
۱. Seiri (سازماندهی)
حذف اقلام زائد، تفکیک ابزارهای لازم و غیرلازم
🔗 مطابق بند ۸.۵.۱ ایزو – کنترل محیط تولید و خدمات
۲. Seiton (نظم‌دهی)
چیدمان منطقی ابزارها، برچسب‌گذاری، کدگذاری رنگ
🔗 کمک به ردیابی، کاهش زمان جستجو و افزایش کیفیت بصری
۳. Seiso (پاک‌سازی)
تمیزکاری روزانه، تخصیص مسئول نظافت، ثبت مشکلات نگهداری
🔗 مرتبط با ایزو ۴۵۰۰۱ (ایمنی) و ISO 9001 بند ۷.۱.۴
۴. Seiketsu (استانداردسازی)
تدوین دستورالعمل دیداری، فرم چک‌لیست، رنگ‌بندی ثابت
🔗 بند ۸.۵.۱ و ۷.۵ ایزو – ایجاد رویه‌ها و کنترل مستندات
۵. Shitsuke (انضباط)
ممیزی داخلی، بازخورد مستمر، آموزش مداوم، مشارکت تیمی
🔗 بند ۱۰.۲ و ۹.۲ ایزو – اقدامات اصلاحی، ممیزی داخلی، بهبود
—
🔷 مرحله چهارم: مستندسازی
چک‌لیست ممیزی 5S (برای هر ناحیه کاری)
دستورالعمل اجرایی 5S (در قالب SOP یا روش اجرایی)
گزارش‌های ماهانه 5S (امتیازدهی، عکس، تحلیل)
دستور جلسات کمیته‌های 5S
📎 همگی باید مطابق بندهای ۷.۵ و ۹ ایزو مستند، بایگانی و قابل ارزیابی باشند.
—
🔷 مرحله پنجم: ممیزی و ارزیابی مستمر
ابزارها:
چک‌لیست ممیزی داخلی 5S
امتیازدهی بصری (نمودار عنکبوتی، رنگ‌بندی سبز-زرد-قرمز)
تعیین اقدامات اصلاحی برای نقاط ضعف
🔗 هم‌راستا با:
بند ۹.۲ ایزو ۹۰۰۱: ممیزی داخلی
**بند ۱۰.۲: اقدامات اصلاحی
بند ۱۰.۳: بهبود مستمر
—
✅ نکات تکمیلی برای موفقیت
عامل موفقیت توضیح
حمایت مدیریت ارشد بدون پشتیبانی مدیران، 5S زودگذر خواهد بود
مشارکت کارکنان مهم‌ترین رکن نگهداری سیستم
فرهنگ‌سازی از طریق تابلوها، مسابقات، تشویق، آموزش مکرر
هماهنگی با سیستم ایزو هر فعالیت 5S باید در قالب ساختار ایزو ثبت و ارزیابی شود
—
✅ جمع‌بندی
گام ابزار 5S مستندات ایزو
برنامه‌ریزی ماتریس مسئولیت‌ها اهداف کیفیت، منابع، برنامه عملیاتی
اجرا چک‌لیست، برچسب‌ها، عکس قبل و بعد روش اجرایی، سوابق، فرم اقدامات اصلاحی
پایش فرم ارزیابی ناحیه، امتیازدهی گزارش ممیزی، تحلیل داده، اقدام اصلاحی
بهبود جلسات بازخورد، اصلاح فرآیند گزارش بازنگری مدیریت، KPI کیفیت
🔹 با اجرای 5S در بستر ایزو، سازمان نه‌تنها محیطی منظم و بهره‌ور خواهد داشت، بلکه زیرساختی برای بهبود کیفیت، کاهش هزینه، ایمنی بیشتر و رضایت مشتریان فراهم خواهد شد.
بدون دیدگاه