ایزو ۲۵۹۶۴؛ استاندارد بین‌المللی برای کتابخانه‌های دیجیتال و سازمان‌های مستندسازی

ایزو ۲۵۹۶۴ (ISO 25964) استانداردی جهانی برای هماهنگی و مدیریت واژگان کنترل‌شده در سامانه‌های اطلاعاتی است. این ایزو به کتابخانه‌ها، آرشیوها و مراکز مستندسازی کمک می‌کند تا طبقه‌بندی داده‌ها و جستجوی اطلاعات را به شکل دقیق‌تر و یکپارچه‌تر انجام دهند.

ایزو ۲۵۹۶۴ چیست؟

استاندارد ایزو ۲۵۹۶۴ با عنوان Information and documentation – Thesauri and interoperability with other vocabularies توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) تدوین شده است. این استاندارد در دو بخش ارائه می‌شود: بخش اول مربوط به طراحی و نگهداری اصطلاحنامه‌ها (Thesauri) و بخش دوم مربوط به ارتباط و هماهنگی میان واژگان مختلف در سامانه‌های اطلاعاتی است. هدف اصلی ایزو ۲۵۹۶۴ این است که بازیابی اطلاعات در پایگاه‌های داده، کتابخانه‌های دیجیتال و سیستم‌های دانش سازمانی با دقت و سرعت بالاتری انجام شود.

کاربرد ایزو ۲۵۹۶۴ در کتابخانه‌ها و مراکز مستندسازی

کتابخانه‌های دانشگاهی، ملی و دیجیتال روزانه با حجم عظیمی از داده‌ها و منابع متنی مواجه هستند. استفاده از ایزو ۲۵۹۶۴ باعث می‌شود این مراکز بتوانند واژگان کلیدی، موضوعات و دسته‌بندی‌ها را به صورت هماهنگ و استاندارد مدیریت کنند. این استاندارد باعث می‌شود کاربر بتواند حتی با واژه‌های مترادف یا مرتبط هم به نتایج دقیق دسترسی پیدا کند. برای مثال، اگر کاربری عبارت “هوش مصنوعی” را جستجو کند، سیستم مبتنی بر ایزو ۲۵۹۶۴ می‌تواند منابع مرتبط با “یادگیری ماشین” یا “الگوریتم‌های شناختی” را نیز نمایش دهد.

مزایای اخذ گواهی ایزو ۲۵۹۶۴ با اعتبار IAF

گواهی ایزو ۲۵۹۶۴ با اعتبار IAF، نشانه‌ای از توانمندی سازمان در مدیریت دانش و اطلاعات است. مراکزی که موفق به اخذ این گواهی می‌شوند، از مزایایی چون افزایش اعتبار علمی، بهبود ساختار داده، و ارتقای تعامل بین‌المللی بهره‌مند می‌شوند. همچنین سازمان‌های مستندسازی و مراکز تحقیقاتی با دریافت گواهی IAF، می‌توانند در پروژه‌های بین‌المللی همکاری آسان‌تری داشته باشند و داده‌های خود را با سایر مراکز معتبر به اشتراک بگذارند.

مراحل دریافت ایزو ۲۵۹۶۴ برای سازمان‌های ایرانی

1. بررسی ساختار فعلی: تحلیل سیستم‌های اطلاعاتی و واژگان موجود.
2. ایجاد اصطلاحنامه استاندارد: تدوین واژگان کلیدی بر اساس چارچوب ISO 25964.
3. هماهنگی با نرم‌افزارها: تنظیم پایگاه داده و APIها جهت پشتیبانی از ساختار واژگان کنترل‌شده.
4. آموزش کارشناسان: برگزاری کارگاه‌های تخصصی برای تیم مستندسازی و IT.
5. ممیزی نهایی و اخذ گواهی: همکاری با شرکت‌های صدور گواهی معتبر دارای تأییدیه IAF.

جمع‌بندی

ایزو ۲۵۹۶۴ پلی میان داده، دانش و فناوری است. اگر کتابخانه دیجیتال یا سازمان مستندسازی داری، اجرای این استاندارد نه تنها نظم داده‌هایت را افزایش می‌دهد، بلکه در سطح بین‌المللی هم نشانه‌ای از حرفه‌ای بودن سیستم تو خواهد بود. گرفتن گواهی با اعتبار IAF اعتبار بین‌المللی سیستم مدیریت اطلاعات شما را تضمین می‌کند و امکان همکاری آسان‌تر با سازمان‌های خارجی را فراهم می‌آورد.