کنترل فرآیندها و بهبود مستمر در ایزو ۹۰۰۱

در ایزو ۹۰۰۱:۲۰۱۵، کنترل فرآیندها و بهبود مستمر دو اصل اساسی برای تضمین کیفیت و رشد سازمانی هستند. ایزو ۹۰۰۱ این دو مفهوم را به‌عنوان اجزای کلیدی سیستم مدیریت کیفیت (QMS) معرفی می‌کند و سازمان‌ها را تشویق

می‌کند که فرآیندهای خود را به‌طور مداوم بررسی، ارزیابی و بهبود دهند تا به نتایج بهینه و پایدار دست یابند.

—

🔹 کنترل فرآیندها در ایزو ۹۰۰۱

🟢 ۱. شناسایی و تعریف فرآیندها

برای کنترل مؤثر فرآیندها، سازمان ابتدا باید فرآیندهای کلیدی خود را شناسایی و تعریف کند. این فرآیندها شامل هر فعالیت یا مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است که یک ورودی را به خروجی مشخصی تبدیل می‌کند. فرآیندها باید به‌گونه‌ای

طراحی شوند که اهداف کیفیت سازمان را محقق کنند.

🟢 ۲. تعیین معیارهای عملکرد فرآیندها

سازمان باید معیارهای مشخصی برای هر فرآیند تعیین کند تا عملکرد آن‌ها را اندازه‌گیری و ارزیابی کند. این معیارها می‌توانند شامل:

شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)

سطوح عملکرد

مقادیر مشخص برای خروجی‌های مورد انتظار

این معیارها به سازمان کمک می‌کنند تا موفقیت فرآیندها را پیگیری کرده و در صورت نیاز به آن‌ها اقدامات اصلاحی انجام دهند.

🟢 ۳. پایش و ارزیابی فرآیندها

پس از تعریف و اجرای فرآیندها، سازمان باید از ابزارهای مختلف پایش و ارزیابی استفاده کند. این ابزارها می‌توانند شامل دستگاه‌های اندازه‌گیری، ممیزی‌ها، گزارش‌های عملکرد و بازخوردهای مشتریان باشند. با این کار، سازمان قادر خواهد

بود مشکلات احتمالی را شناسایی کرده و اقدامات پیشگیرانه یا اصلاحی را در زمان مناسب انجام دهد.

🟢 ۴. اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه

اگر فرآیندی نتایج مطلوب را به‌دست نیاورد یا شکاف‌هایی در عملکرد آن وجود داشته باشد، سازمان باید:

اقدامات اصلاحی (برای رفع مشکلات موجود)

اقدامات پیشگیرانه (برای جلوگیری از بروز مشکلات مشابه در آینده)

را انجام دهد.

—

🔹 بهبود مستمر در ایزو ۹۰۰۱

🟢 ۱. مفهوم بهبود مستمر

بهبود مستمر یکی از اصول اصلی در ایزو ۹۰۰۱ است که بر اهمیت بازبینی و بهبود دائمی فرآیندها و سیستم‌ها تأکید دارد. هدف این است که سازمان همیشه به دنبال افزایش کارایی، کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتری باشد. این

مفهوم به‌ویژه در مواجهه با چالش‌ها و تغییرات بازار و نیازهای مشتریان اهمیت دارد.

🟢 ۲. استفاده از چرخه PDCA

ایزو ۹۰۰۱ از چرخه PDCA (برنامه‌ریزی، انجام دادن، بررسی و اقدام) برای حمایت از فرآیند بهبود مستمر استفاده می‌کند:

برنامه‌ریزی (Plan): تعیین اهداف، منابع و اقدامات لازم برای بهبود.

انجام دادن (Do): پیاده‌سازی اقدامات برنامه‌ریزی‌شده.

بررسی (Check): نظارت و ارزیابی نتایج به‌دست‌آمده و مقایسه آن‌ها با اهداف.

اقدام (Act): اگر نتایج مثبت بود، اقدامات را استانداردسازی کرده و در غیر این صورت، به‌منظور اصلاح اقدامات بهبود اجرا کنید.

🟢 ۳. شناسایی فرصت‌های بهبود

بهبود مستمر نیاز به شناسایی فرصت‌های بهبود در همه بخش‌های سازمان دارد. این فرصت‌ها می‌توانند از:

بازخورد مشتریان

پیشنهادات کارکنان

داده‌های آماری و تحلیل‌ها

ممیزی‌های داخلی و خارجی

منشأ بگیرند. سازمان باید برای شناسایی این فرصت‌ها از ابزارهای مختلف تحلیل و پایش مستمر عملکرد استفاده کند.

🟢 ۴. مشارکت کارکنان در بهبود مستمر

برای موفقیت در بهبود مستمر، سازمان باید همه کارکنان را در فرآیندهای بهبود درگیر کند. این مشارکت می‌تواند از طریق:

برگزاری جلسات و کارگاه‌های آموزشی

ایجاد سیستم‌های پیشنهادات بهبود

پاداش و تشویق برای ابتکارات بهبود

انجام شود. کارکنان باید احساس کنند که نظرات و ایده‌های آن‌ها در بهبود فرآیندها ارزشمند است.

—

🔹 نتیجه‌گیری

کنترل فرآیندها و بهبود مستمر در ایزو ۹۰۰۱ برای موفقیت و پایداری سیستم مدیریت کیفیت حیاتی هستند. با کنترل مؤثر فرآیندها و تلاش برای بهبود مداوم، سازمان‌ها قادر خواهند بود:

کیفیت محصولات و خدمات خود را تضمین کنند.

هزینه‌ها را کاهش دهند.

رضایت مشتریان را افزایش دهند.

در نهایت، به نتایج بلندمدت مثبت در بازار و صنعت خود دست یابند.