کنترل محصول نامنطبق یکی از ارکان حیاتی در سیستم مدیریت کیفیت بر پایه استاندارد ایزو ISO 9001:2015 (بند ۸.۷) هست. این کنترل باعث می‌شه که محصولات یا خدماتی که با الزامات تطابق ندارند،
شناسایی شده و از رسیدن به دست مشتری جلوگیری بشه.
در ادامه، مروری ساختاریافته، دقیق و کاربردی بر این موضوع ارائه می‌دم:
—
کنترل محصول نامنطبق
(مطابق بند ۸.۷ استاندارد ISO 9001:2015)
—
۱. تعریف محصول نامنطبق
محصول یا خدمتی که یکی از الزامات زیر را برآورده نکند:
الزامات مشخص‌شده توسط مشتری
**الزامات قانونی یا مقرراتی
الزامات سازمانی (مثل نقشه، مشخصات فنی، دستورالعمل‌ها)
الزامات کیفی داخلی یا قراردادی
—
۲. مراحل اصلی کنترل محصول نامنطبق
الف) شناسایی محصول نامنطبق
استفاده از برچسب یا علامت مخصوص (مثلاً «نامنطبق» یا «NG»)
ثبت در فرم یا نرم‌افزارهای کنترل کیفیت
تفکیک فیزیکی از محصولات سالم برای جلوگیری از اختلاط
ب) مستندسازی و گزارش‌دهی
ثبت نوع عدم انطباق
محل شناسایی (حین تولید، آزمون، انبار یا توسط مشتری)
مشخصات محصول (کد، شماره سریال، دسته ساخت و…)
مسئول شناسایی یا گزارش‌دهنده
ج) تصمیم‌گیری در مورد اقدام اصلاحی
محصول نامنطبق ممکن است:
۱. اصلاح (Rework) شود تا الزامات را برآورده کند
۲. استثنائاً پذیرفته شود (با مجوز مدیریت یا مشتری)
۳. بازگردانده یا اسقاط شود
۴. استفاده جایگزین یا ثانویه برای آن تعریف شود
ایزو
> تمام اقدامات باید مستند شوند و از تطابق بعد از اصلاح اطمینان حاصل گردد.
د) جلوگیری از تحویل ناخواسته
محصولات نامنطبق نباید بدون مجوز مناسب وارد انبار نهایی یا ارسال شوند
کنترل‌های نهایی باید تأیید کنند که فقط محصولات منطبق تحویل داده می‌شوند
ایزو
—
۳. الزامات مستندسازی (سوابق مورد نیاز)
فرم‌های گزارش عدم انطباق (NCR – Nonconformity Report)
سوابق تصمیم‌گیری در مورد نحوه اقدام
نتایج اصلاحات و بررسی‌های مجدد
سوابق محصولات برگشتی از مشتری (در صورت وجود)
—
۴. ارتباط با سایر فرآیندها
اقدامات اصلاحی (بند ۱۰.۲): اگر عدم انطباق تکرارشونده یا سیستماتیک باشد
ریسک و فرصت‌ها (بند ۶.۱): برای پیشگیری در طراحی فرآیند
بازنگری مدیریتی: برای تحلیل میزان و نوع عدم انطباق‌ها در سطح کلان
—
نقش این فرآیند در تحقق اهداف کیفیت ایزو
پیشگیری از تحویل محصولات معیوب به مشتری
کاهش هزینه‌های ناشی از برگشتی و دوباره‌کاری
افزایش قابلیت اطمینان در فرآیندهای تولید و خدمات
بهبود مستمر بر اساس داده‌های واقعی
بدون دیدگاه