بررسی کامل الزامات استاندارد ایزو ۲۲۰۰۰

استاندارد ایزو ۲۲۰۰۰:۲۰۱۸ الزامات یک سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی (FSMS) را برای هر سازمانی که در زنجیره غذایی فعالیت دارد مشخص می‌کند. این استاندارد بر پایه چرخه PDCA (برنامه‌ریزی، اجرا، بررسی، اقدام) طراحی شده و بر اساس ساختار HLS

(ساختار سطح بالا) هماهنگ با دیگر استانداردهای مدیریتی مانند ISO 9001 تدوین شده است.

در ادامه الزامات اصلی استاندارد ISO 22000 را به‌صورت کامل بررسی می‌کنیم:

—

۱. دامنه کاربرد (Scope)

تعریف می‌کند که این استاندارد برای چه سازمان‌هایی و در چه بخش‌هایی از زنجیره تأمین غذایی کاربرد دارد.

—

۲. مراجع الزامی (Normative References)

به منابع استانداردی ارجاع می‌دهد که برای درک و اجرای ISO 22000 ضروری هستند.

—

۳. اصطلاحات و تعاریف (Terms and Definitions)

واژگان کلیدی مانند ایمنی غذا، خطر (hazard)، نقطه کنترل بحرانی (CCP)، برنامه‌های پیش‌نیاز (PRPs)، برنامه پیش‌نیاز عملیاتی (oPRPs) و غیره را تعریف می‌کند.

—

۴. زمینه سازمان (Context of the Organization)

درک سازمان و زمینه آن

درک نیازها و انتظارات ذینفعان

تعیین دامنه سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی

ایجاد، پیاده‌سازی و نگهداری سیستم مدیریت

 

—

۵. رهبری (Leadership)

تعهد مدیریت ارشد به FSMS

تعریف خط‌مشی ایمنی غذا

تعیین نقش‌ها، مسئولیت‌ها و اختیارات سازمانی

 

—

۶. برنامه‌ریزی (Planning)

تعیین ریسک‌ها و فرصت‌ها

تعیین اهداف ایمنی غذایی و برنامه‌ریزی برای دستیابی به آن‌ها

برنامه‌ریزی تغییرات

 

—

۷. پشتیبانی (Support)

منابع لازم برای اجرای سیستم

شایستگی و آموزش کارکنان

آگاهی و ارتباطات داخلی/خارجی

مستندسازی اطلاعات (کنترل اسناد و سوابق)

 

—

۸. عملیات (Operation)

بخش کلیدی و تخصصی در ایزو ۲۲۰۰۰ که شامل موارد زیر است:

برنامه‌های پیش‌نیاز (PRPs) برای کنترل شرایط محیطی و بهداشتی

تجزیه و تحلیل خطر (HACCP): شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات ایمنی مواد غذایی

کنترل نقاط بحرانی (CCPs) و oPRPs

کنترل محصولات ناسازگار

برنامه واکنش اضطراری

 

—

۹. ارزیابی عملکرد (Performance Evaluation)

پایش، اندازه‌گیری، تحلیل و ارزیابی سیستم

ممیزی داخلی

بازنگری مدیریت

 

—

۱۰. بهبود (Improvement)

رسیدگی به عدم انطباق و اقدامات اصلاحی

بهبود مستمر FSMS

 

—

نکته مهم:

یکی از تفاوت‌های مهم ایزو ۲۲۰۰۰ نسبت به سیستم‌های HACCP سنتی، ادغام آن با ساختار مدیریت کیفیت و قابلیت انطباق با استانداردهای دیگر (مانند ISO 9001، ISO 14001) است.