استاندارد ISO 11137: استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی با استفاده از تابش

ISO 11137 یک استاندارد بین‌المللی است که الزامات لازم برای استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی با استفاده از تابش (از جمله پرتو گاما، پرتوی الکترونی و اشعه ایکس) را

مشخص می‌کند. این استاندارد تضمین می‌کند که محصولات پزشکی به‌گونه‌ای استریل می‌شوند که از ایمنی و عملکرد صحیح آن‌ها در حین استفاده اطمینان حاصل شود.

هدف ISO 11137

تضمین استریل بودن تجهیزات پزشکی و پیشگیری از انتقال عفونت

 

تعریف روش‌های معتبر و قابل‌اعتماد برای استفاده از تابش در فرآیند استریلیزاسیون

 

ارائه الزامات برای اعتبارسنجی و کنترل فرآیند استریلیزاسیون

 

اطمینان از سازگاری فرآیند استریلیزاسیون با الزامات قانونی و ایمنی

 

بخش‌های اصلی ISO 11137

 

استاندارد ISO 11137 شامل سه بخش است:

 

۱. ISO 11137-1:

الزامات برای توسعه، اعتبارسنجی و کنترل فرآیند استریلیزاسیون با استفاده از تابش

تعریف اصول اساسی استریلیزاسیون و سطح تضمین استریلیته (SAL)

مدیریت ریسک‌های مرتبط با فرآیند استریلیزاسیون

۲. ISO 11137-2:

راهنمایی برای تعیین دوز تابش مورد نیاز برای استریلیزاسیون

روش‌های آماری برای تعیین دوز تابش

فرآیند اعتبارسنجی و تکرارپذیری دوز استریلیزاسیون

۳. ISO 11137-3:

راهنمایی برای تفسیر داده‌های میکروبیولوژیکی مرتبط با فرآیند استریلیزاسیون

تحلیل و تأیید اثربخشی فرآیند با استفاده از داده‌های میکروبیولوژیکی

فرآیند استریلیزاسیون با استفاده از تابش طبق ISO 11137

 

۱. ارزیابی محصول:

تحلیل مواد سازنده محصول و بررسی سازگاری آن با تابش

تعیین خطرات میکروبیولوژیکی و انتخاب سطح تضمین استریلیته (معمولاً ۱۰⁻⁶)

۲. اعتبارسنجی فرآیند:

تعیین دوز استریلیزاسیون مناسب از طریق آزمون‌های دوز تأیید

انجام تست‌های تکرارپذیری برای اطمینان از ثبات فرآیند

۳. اجرای فرآیند استریلیزاسیون:

استفاده از تابش گاما، الکترون یا اشعه ایکس

کنترل پارامترهای فرآیند مانند سرعت انتقال و دوز جذب‌شده

۴. کنترل کیفیت و ارزیابی:

آزمایش‌های میکروبیولوژیکی برای تأیید سطح استریلیته

پایش مستمر فرآیند برای اطمینان از حفظ شرایط استریل در طول زمان

انواع تابش‌های مورد استفاده در استریلیزاسیون

 

پرتو گاما (Gamma Radiation):

استفاده از ایزوتوپ کبالت-۶۰

نفوذ بالا و توانایی استریل‌سازی بسته‌بندی‌های حجیم

پرتوی الکترونی (Electron Beam – E-Beam):

استریلیزاسیون سریع

مناسب برای محصولات با ضخامت کمتر

اشعه ایکس (X-Ray):

ترکیبی از مزایای پرتو گاما و پرتوی الکترونی

توانایی استریل‌سازی یکنواخت و با عمق نفوذ بالا

مزایای پیاده‌سازی ISO 11137

ایمنی تضمین‌شده: جلوگیری از انتقال عفونت‌های مرتبط با تجهیزات پزشکی

افزایش اعتبار محصول: پذیرش جهانی محصولات در بازارهای بین‌المللی

کاهش هزینه‌ها: فرآیند استریلیزاسیون سریع و کارآمد

حفظ کیفیت محصول: حداقل تأثیر بر خواص فیزیکی و شیمیایی مواد

پشتیبانی از الزامات قانونی: انطباق با مقررات سازمان‌های نظارتی مانند FDA و CE

چالش‌های فرآیند استریلیزاسیون با تابش

تأثیر تابش بر خواص مواد (مثلاً شکنندگی یا تغییر رنگ)

مدیریت صحیح دوز تابش برای جلوگیری از تخریب محصول

نیاز به زیرساخت‌های فنی و ایمنی برای کار با تابش‌های یونیزان

سطح تضمین استریلیته (Sterility Assurance Level – SAL)

SAL نشان‌دهنده احتمال زنده ماندن میکروارگانیسم‌ها پس از استریلیزاسیون است.

مقدار متداول ۱۰⁻⁶ به این معنی است که احتمال وجود یک میکروارگانیسم زنده در یک میلیون واحد محصول تنها یک مورد است.

گواهینامه ISO 11137: مراحل دریافت

۱. ارزیابی فرآیند فعلی استریلیزاسیون

2. ایجاد مستندات لازم بر اساس الزامات ISO 11137

3. اجرای آزمون‌های اعتبارسنجی فرآیند استریلیزاسیون

4. انجام ممیزی داخلی و اقدامات اصلاحی

5. درخواست برای ممیزی خارجی و دریافت گواهینامه از یک نهاد معتبر

جمع‌بندی

استاندارد ISO 11137 برای تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی حیاتی است تا از استریل بودن محصولات خود اطمینان حاصل کنند و خطر انتقال عفونت به بیماران را به حداقل

برسانند. این استاندارد علاوه بر کمک به تولید محصولات ایمن، به سازمان‌ها در دستیابی به پذیرش جهانی و انطباق با الزامات قانونی نیز یاری می‌رساند.

آیا مایلید درباره فرآیندهای عملیاتی، انتخاب دوز مناسب تابش یا نحوه اعتبارسنجی جزئیات بیشتری بدانید؟

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *